Bir zincirleme yıkım senaryosu: Türkiye

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

1. Irak: Yıkımın Başlangıcı

Irak, 2003’te ABD işgaliyle birlikte fiilen parçalanma sürecine girmiştir. Saddam Hüseyin’in devrilmesi sonrasında merkezi otorite hızla zayıflamış, mezhepsel çatışmalar, etnik ayrılıklar ve dış müdahaleler ülkeyi adeta bir vekalet savaşları arenasına çevirmiştir.DEAŞ’ın ortaya çıkışıyla birlikte Irak toprakları,sadece Iraklıların değil; tüm bölge ülkelerinin güvenliği için tehdit oluşturan bir terör üretim merkezine dönüşmüştür. Türkiye’nin bu süreçte tepkisi gecikmiş,Irak’ın kuzeyinde oluşan fiili yapılar ve ABD’nin bölgedeki etkisi,Türkiye’nin sınır güvenliğini kalıcı şekilde tehdit etmeye başlamıştır.

2. Suriye: Krizin Kalıcılaştığı Nokta

2011’de başlayan Suriye iç savaşı,kısa sürede bölgesel bir savaşa dönüştü. İran,Rusya,ABD ve Türkiye gibi birçok ülkenin dahil olduğu bu savaş, Suriye’de bir ulus-devletin çöküşüne sebep oldu. Türkiye açısından Suriye’nin çöküşü, göç krizini tetiklemiş ve yaklaşık 4 milyon mülteci Türkiye’ye yerleşmiştir. Bu durum, sadece ekonomik ve sosyal bir mesele değil; aynı zamanda ulusal güvenlik ve demografik istikrar açısından da derin etkiler doğurmuştur.

3. İran: Son Kale mi?

İran, bölgesel denge açısından uzun yıllar boyunca istikrar sağlayıcı olmasa bile dengeleyici bir güç olarak varlığını sürdürdü. Ancak son yıllarda uygulanan ağır ambargolar,iç ekonomik çöküş,toplumsal huzursuzluklar,kadın hareketleri, etnik talepler (özellikle Kürtler, Beluçlar, Azeriler) ve rejim karşıtı isyanlar; İran’ı çöküşün eşiğine sürükleyen başlıca unsurlardır. – İran’ın düşmesi,Türkiye için sadece doğu sınırının güvenliksiz hale gelmesi değil; aynı zamanda coğrafi olarak bir kuşatmanın tamamlanması anlamına gelir. ABD ve İsrail eksenli güçlerin Irak-Suriye hattından sonra İran’ı da etkisizleştirmesi,Türkiye’nin doğrudan hedef haline gelmesini hızlandırabilir. İran’ın çökmesi aynı zamanda Şii kuşağının kırılması,bölgedeki vekalet savaşlarının doğrudan Türkiye’ye taşınması ve iç güvenlik risklerinin artması demektir.

4. Türkiye: Son Kale

Türkiye; Irak,Suriye ve İran’ın yaşadığı süreçleri yaşamadı. Ancak bu, yaşayamayacağı anlamına gelmez.Bu ülkelerin çöküş sebepleri dikkatle incelendiğinde bazı ortak temalar görülür: •Etnik ve mezhepsel fay hatlarının derinleşmesi •Devletin kapasite yetersizliği ve merkezi otoritenin zayıflaması •Dış müdahaleler ve vekil güçlerin etkisi •Ekonomik krizlerin siyasal krizlere dönüşmesi •Yolsuzluk ve kötü yönetişim Türkiye, bu başlıkların bazılarını deneyimlemekte; özellikle ekonomik kriz,göç yükü,iç siyasi kutuplaşma ve dış müdahale riskleri yönüyle kırılgan bir yapıya sahiptir.Dolayısıyla çevresindeki devletlerin çöküşü, sadece “onlar”la sınırlı kalmayabilir. Türkiye bu sürecin dışında değildir.

5. Ne Yapılmalı?

a. Proaktif Dış Politika

Artık reaktif değil, proaktif dış politika zamanı.Suriye’de geç kalındı, Irak’ta müdahale edilmedi, İran konusunda ise hâlâ net bir strateji yok.Türkiye, sınır ötesi gelişmeleri sadece seyreden değil, şekillendiren bir aktör olmalıdır.

b.İç Konsolidasyon

İçeride toplumsal bütünlüğü sağlamak, etnik-mezhepsel fay hatlarını onarmak ve güçlü bir hukuk devleti inşa etmek kritik önemdedir. Aksi halde dış müdahaleler için uygun zemin oluşur.

c.Savunma ve Güvenlik

Askerî caydırıcılığın artırılması, teknolojik savunma sistemlerinin yaygınlaştırılması ve sınır bölgelerinde istihbarat yoğunluklu operasyonel hâkimiyet sürdürülmelidir.

d.Bölgesel İttifaklar

Türkiye yalnızlaştırılmamalıdır. İran’la gerilimi tırmandırmak yerine stratejik bir denge kurulmalı, Azerbaycan-Pakistan hattında yeni güvenlik ittifakları oluşturulmalıdır.

SONUÇ: GÜVENLİK BİR ZİNCİRDİR

Bu coğrafyada hiçbir ülke izole değildir. Irak düşerse Suriye sallanır, Suriye yıkılırsa İran zayıflar, İran çökerse Türkiye savunmasız kalır. Dolayısıyla Türkiye’nin güvenliği, çevresindeki halkaların gücüyle doğrudan bağlantılıdır.

DİKKAT! BU ZİNCİRİN SON HALKASI TÜRKİYE’DİR VE SON HALKA KIRILIRSA ZİNCİRİN TAMAMI DAĞILIR

Burhan EPTEMLİ