Riyad’da düzenlenen Noor Riyadh Işık ve Sanat Şenliği, 40 ülkeden sanatkarları “Yeni Ufuklar Hayal Ediyoruz” teması altında birleştirdi. Teknoloji, makine zekası, dijital yenilikler, bilgi anlatıları ve yapay zeka kullanan dünyanın önde gelen sanatkarlarından kimilerine konut sahipliği yapan aktiflikte en dikkat cazip isimlerden biri de Türkiye’den katılan Refik Anadol oldu.

Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da düzenlenen ışık ve sanat şenliği Noor Riyadh, 3-19 Kasım 2022 tarihleri ortasında gerçekleşiyor. Şenlikte yer alan 190’dan fazla sanat yapıtı ve enstalasyon Riyad kentini aydınlattı ve Riyad akşamlarını göz kamaştırıcı gecelere dönüştürdü. Alana mahsus kurulumlar, anıtsal kamusal sanat yapıtları, süreksiz heykeller, sanat parkurları, sanal gerçeklik, bina projeksiyonları ve drone şovları sanatseverlerin ilgi odağı oldu. Şenliğin küratörlüğünü Hervé Mikaeloff, Dorothy Di Stefano ve Jumana Ghouth üstlenirken, ışık sanatında küresel çapta ünlü birçok isim, Suudi Arabistan’daki lokal sanatkarlarla da biraraya geldi.

40 ülkeden sanatkarların “Yeni Ufuklar Hayal Ediyoruz” teması altında katıldığı ışık sanatı şenliği, teknoloji, makine zekası, dijital yenilik, bilgi anlatıları ve yapay zeka kullanan dünyanın önde gelen sanatkarlarından kimilerine mesken sahipliği yaptı.

Refik Anadol’dan çok kanallı, sürükleyici enstalasyon

Festivalde en ilgi çeken sanatkarlardan biri de Türkiye’den Refik Anadol oldu. Anadol’un çok kanallı sürükleyici enstalasyonu Machine Dreams: Space, 4 Şubat 2023’e kadar kentin yeni geliştirilen yaratıcı bölgelerinden biri olan JAX District’te, From Spark to Spirit başlıklı stantta sanatseverlerin beğenisine sunulacak. Ziyaretçiler, Riyad’ın kaydedilmiş görsel izlenimlerine dayanan, makinenin neden olduğu ortak bir rüyayı gösteren, tavandan tabana ekranlara sahip bir odayla, işin içine girebiliyorlar.

Anadol, çalışmalarını oluşturmak için toplumsal medya platformlarından ve dijital imaj arşivlerinden toplanan Riyad’ın halka açık fotoğrafları üzerinde üretken bir ağ modeli üretti. Bu çalışmada, makine tahsili yoluyla, kentin bilgi kainatı binden fazla kapalı boyutta işleniyor. Anadol çalışmasıyla ilgili, “Sürükleyici bir ortamda inşa etmenin, bir makinenin zihnine adım atabileceğimiz bir ortam yarattığını” söz ediyor.

Işık, yaşadığımız etrafa dair görüşlerimizi etkileyip değiştiriyor

Küratörlüğünü Neville Wakefield’ın ve yardımcı küratör Gaida Al Mogren’in yaptığı From Spark to Spirit, ışığın kendisinin bir değişim sinyali haline geldiği bir dünyayla münasebetimizi şekillendirmede oynadığı rolün izini sürüyor. Standın bir tarafı, birtakım iştirakçi sanatkarların teknolojinin ilerlemesini ve evrimini tasvir etmek için ışığı kullandığını ve ışığın yaşadığımız etrafa dair görüşlerimizi nasıl etkilediğini ve değiştirdiğini sergiliyor. Anadol’un çalışması, tanınmayan katmanları ortaya çıkarmak için insan şuurunun işbirlikçisi olarak makine zekasını kullanıyor. Ve sibernetik tesadüf yoluyla yeni bir sansasyonel özerklik biçimi sunuyor.

İstanbul’da doğan ve Los Angeles’ta yaşayan Refik Anadol, mimari ögelerin yardımıyla alternatif gerçeklikler formüle ederek, data anlatılarına yaklaşımları yenilemeyi amaçlayan bir stüdyo ve araştırma pratiği yürütüyor. Sanatçı, çalışmasında sanal ve fizikî ortasında, izleyicilerin dijital dünyanın görsel lisanıyla kendilerini kuşatmalarını sağlayan üç boyutlu bilgi heykelleriyle bir köprü kuruyor.

Anadol, hafızanın uzamsal olarak nasıl deneyimlenebileceğini araştırıyor

1960’larda Kaliforniya’da başlayan Işık ve Uzay Hareketi’nin şurası tertipteki değişiklikleri yansıtması üzere, bu stant de Ortadoğu’yu şekillendiren süratli kültürel dönüşümlerin etkilediği bir ışık görüntüsünü araştırıyor. Machine Dreams: Space, bu dönüşüm ve değişimin özünü yakalıyo. Anadol, hafızanın uzamsal olarak nasıl deneyimlenebileceğini araştırıyor ve AI teknolojilerini kullanarak anılarımızın ve hayallerimizin nasıl çalıştığını canlı, katmanlı ve görünüşte dürtüsel ve rastgele formlarda taklit etmenin bir yolunu buluyor. Daima değişen teknolojiler ve ışığı kullanan yenilikçi tekniklerle aydınlatılan bir dünyada, yapıtları, ışığın eşsiz özelliğine ve umutlarımızı ve hayallerimizi bu dünyaya algılamamıza ve yansıtmamıza müsaade veren aydınlığına atıfta bulunuyor.