Tarım ve hayvancılık, Türkiye’nin tarihsel ve ekonomik gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Nüfusun büyük bir kısmı kırsalda yaşarken, geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlıyordu. Türkiye tarımda kendi kendini yetebilen 7 ülkeden biri konumundaydı. Ancak son yıllarda bu sektörler, yanlış politikalar nedeniyle birçok yapısal sorunla karşı karşıya kalmış, üretim gerilemiş ve dışa bağımlılık artmıştır. Tarımsal üretimin azalması, gıda enflasyonunu tetiklerken, hayvancılıkta da yüksek yem maliyetleri, ithalat politikaları ve düşük üretici geliri önemli problemler haline gelmiştir. Yeterli kazanç sağlayamayan çiftçi kentlere göç etmek zorunda kalmıştır.
Türkiye’de Tarımın Mevcut Durumu
Türkiye, farklı bölgelerinde farklı iklim değişkenliği , coğrafi konumu ve verimli toprakları sayesinde çok çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilebildiği nadir ülkelerden biridir. Bu potansiyeline rağmen, son yıllarda tarım sektörünün ülke ekonomisindeki payı azalmaktadır.
Tarım alanlarının azalması, genç nüfusun kırsaldan göçü, girdi maliyetlerinin yükselmesi ve devlet desteklerinin yetersizliği gibi etkenler tarımsal üretimi olumsuz etkilemektedir. Tarımda istihdam edilen nüfus da yaşlanmakta ve teknoloji kullanımında geride kalmaktadır.
Başlıca sorunlar şunlardır:
Tarım alanlarının imara açılması ve plansız yapılaşma
Girdi fiyatlarının (mazot, gübre, tohum, ilaç) sürekli artması
küçük aile işletmelerinin piyasada rekabet edememeleri.
Su kaynaklarının yanlış ve yetersiz kullanılması.
Tarımda örgütsüzlük ve pazarlama sorunları.
Türkiye’de Hayvancılığın Mevcut Durumu
Hayvancılık, hem kırmızı et hem süt üretimi bakımından Türkiye’nin gıda güvenliğinde stratejik öneme sahiptir. Ancak hayvancılık sektörü de büyük krizlerle karşı karşıyadır. Et ve süt üretimi, yem fiyatlarının dövize bağlı olarak artmasıyla maliyet baskısı altına girmiştir. Bu durum, üreticinin zarar etmesine ve sektörden çekilmesine neden olmuştur.
Son yıllarda kırmızı et üretiminde düşüş yaşanmakta, talebi karşılamak için canlı hayvan ve et ithalatı yapılmaktadır. Ancak ithalat politikaları, yerli üreticiyi daha da zora sokmakta, sektörde kalıcı bir iyileşme sağlamamaktadır.
Hayvancılıkta başlıca sorunlar:
-Yüksek yem maliyetleri
-Kaliteli damızlık hayvan eksikliği
-Et ve süt fiyatlarının istikrarsızlığı
-Küçük ölçekli işletmelerin sürdürülebilir olmaması
-Aşılama, veterinerlik ve hayvan sağlığı hizmetlerinin yetersizliği.
Yapısal Sorunlar
1. Parçalı ve Verimsiz Arazi Yapısı
Türkiye’deki tarım işletmelerinin büyük çoğunluğu küçük ve dağınık arazilere sahiptir. Bu durum hem üretim verimliliğini düşürmekte hem de mekanizasyonu zorlaştırmaktadır. Tarımda modern tekniklerin uygulanması, geniş ve toplulaştırılmış araziler gerektirir. Bu konuda yasal düzenlemenin yetersiz olup, ihtiyaca göre düzenlenmesi gerekir.
2. Kırsaldan Göç ve Nüfusun Yaşlanması
Gençler, tarımdan yeterince geçim sağlayamadıkları için kentlere göç etmekte, köylerde yaş ortalaması yükselmektedir. Bu durum tarımsal üretimin geleceğini tehdit etmektedir.
3. Destek Politikalarının Yetersizliği
Tarım ve hayvancılık destekleri, genellikle plansız, programsız aynı zamanda geç ve yetersiz verilmektedir. Bu da üreticinin uzun vadeli plan yapmasına imkân tanımamaktadır. Ayrıca destekler çoğu zaman büyük çiftliklere yönelmekte, küçük üreticiler sistem dışında kamaktadır. Gerçekçi planlama yapılmalı, adil destekler sağlanmalıdır.
4. Kooperatifleşme Eksikliği ve Pazarlama Sorunları
Üreticiler, aracıların insafına bırakılmakta, ürünlerini değerinde satamamaktadır. Kooperatifleşme zayıf olduğu için üretici örgütsüzdür.Meslek örgütünün kurulması ve işlevsel hale getirilmesi teşvik edilmelidir. Pazarlama zincirinde tüketiciye yüksek fiyat yansırken, üretici düşük gelirle yaşam mücadelesi vermektedir. Üretimden tüketime planlı örgütsel yapı içerisinde hareket sağlanmalıdır.
5. İklim Değişikliği ve Su Yönetimi Sorunları
Kuraklık, düzensiz yağışlar, tarım ürünlerinde verim kayıplarına yol açmaktadır. Türkiye’de suyun %75’inden fazlası tarımda kullanılırken, sulama sistemlerinin verimsiz olması su israfına yol açmaktadır. İsrafın önlenmesi bağlamında teknik çözüm üretilmeli ve eğitim verilmelidir
Çözüm Önerileri
1. Tarım Arazilerinin Toplulaştırılması ve Korunması önemlidir.
Parçalı arazilerin toplulaştırılması, verimliliği artıracaktır. Özellikle verimli tarım alanlarının imara açılmasına son verilmeli ve sıkı bir şekilde korunmalıdır.
2. Girdi Maliyetlerinin Düşürülmesi ve Desteklerin Arttırılması
Mazot, gübre, yem gibi girdilerde vergi indirimi yapılmalı, yerli üretim teşvik edilmelidir. Destekler, üreticiye erken açıklanmalı ve doğrudan ödeme sistemine geçilmelidir.
3. Genç Çiftçi Teşvikleri ve Kırsal Kalkınma Programları
Gençleri tarımda tutmak için eğitim, kredi, hibe ve arazi temini gibi destekler sağlanmalı; kırsalda yaşam kalitesi artırılmalıdır. Kırsal alanlara internet, eğitim, sağlık gibi temel hizmetler götürülmelidir.
4. Kooperatifçilik ve Üretici Örgütlerinin Güçlendirilmesi
Üreticilerin kooperatifleşmesi teşvik edilmeli, pazarlama, lojistik ve ihracat kapasiteleri artırılmalıdır. Kooperatifler, üreticiyi piyasada güçlendirecek araçlar haline getirilmelidir.
5. İklim Duyarlı Tarım ve Su Yönetimi
Kuraklığa dayanıklı tohum çeşitleri geliştirilmelidir. Damla sulama gibi modern sulama yöntemleri teşvik edilerek, su israfı önlenmelidir. Tarım sigortaları yaygınlaştırılmalı, çiftçi iklim krizine karşı korunmalıdır.
6. Hayvancılıkta Yem ve Damızlık Politikalarının Gözden Geçirilmesi
Yem bitkisi üretimi artırılmalı, ithal yeme bağımlılık azaltılmalıdır. Kaliteli damızlık hayvan üretimi devlet kontrolünde desteklenmelidir. Et ithalatına değil, yerli üreticiye odaklanan politikalar hayata geçirilmelidir.
Sonuç
Tarım ve hayvancılık Türkiye için sadece ekonomik değil, aynı zamanda stratejik ve toplumsal bir konudur. Gıda güvenliğinin sağlanması, kırsalda yaşamın sürdürülebilirliği ve milli ekonominin bağımsızlığı açısından bu sektörlerin yeniden yapılandırılması hayati önemdedir.
Tarım ve hayvancılığın sorunlarını çözmek için günübirlik politikalar yerine uzun vadeli, bütüncül, bilimsel ve yerli üreticiyi önceleyen politikalar benimsenmelidir. Türkiye’nin sahip olduğu toprak, iklim ve insan gücü potansiyelini değerlendirmesi için acil, kararlı ve samimi adımlar atılması kaçınılmazdır. Özellikle geçmişte var olan 5 yıllık kalkınma planı Tarım ve Hayvancılık alanına uygulanmalıdır. Aksi takdirde, üretmeyen bir Türkiye’nin dışa bağımlılığı artacak, kırsalda yaşam daha da zorlaşacak ve ülke, kendi halkını doyuramaz hale gelecektir.
Özellikle bölgesinin ateş çemberi içerisinde olması, ülke güvenliği açısından stratejik öneme sahip olduğu göz ardı edilmemeli.
Turabi KÜÇÜK
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
GENEL
